Theory and Practice
તર્ક વિતર્ક અને અભ્યાસ - વિન્સેન્ટ હોર્ન
જો આપણે તર્ક-વિતર્ક વિષે જોઈએ તો ખબર પડે કે તર્ક એ મુખ્યત્વે પૃથકકરણ, અથવા અનુભવ નું વર્ણન હોય છે. આપણી સમજ ને બીજા સુધી પહોંચાડવા નું માધ્યમ બને છે. ભાષા એક મહત્વની અને વિચારો ની શોધ છે, કારણ કે તેની મદદથી જ આપણે આ કરી શકીએ છીએ.
કારણ કે એ પૃથકકરણ અથવા વર્ણન હોય છે જે સીધા અનુભવ થી રહિત અને ક્યારેક એ સમજણ થી રહિત કે આ વિચારો ક્યાં ઇંગિત કરે છે, તે માત્ર પૃથક્કરણ બની રહી જાય છે. આપણે બધા એવા લોકો થી પરિચિત છીએ જેઓ હકીકત અને તેના ખ્યાલ વિશે મૂંઝવણ માં હોય છે. આ સમજવા આપણે એક બધુ જ જાણતા હોય તેવું ગુમાન ધરાવતા પંડિત કે હોશિયાર વ્યક્તિ ને યાદ કરીએ ત્યારે તર્ક ને અભ્યાસ કરતા વધારે મહત્વ આપતા હોય તેવા વ્યક્તિ ની જીવંત મિસાલ સામે આવે છે.
તર્ક ને અભ્યાસ કરતા વધારે મહત્વ આપવું તેનાથી વિપરીત બાબત એ છે કે અભ્યાસ ને તર્ક થી વધારે ચડિયાતું ગણવું. ઘણા લોકોએ એવું નિર્ધારિત કરેલું હોય છે કે તમારે માત્ર અભ્યાસ ની જરૂર છે અને તેના દ્વારા જ બધું આપો આપ સમજમાં આવતું જાય છે. આવું કરવાથી એવું કઈ રીતે સમજાય કે તમે શું કામ આ અભ્યાસ માં કે શીખવામાં રત છો?
જો તમે અભ્યાસ ને વધુ પડતું મહત્વ આપો તો તિબેટીયન માસ્ટર છોગ્યામ તૃન્ગપા કહે છે તેમ “મુરખ ધ્યાનીઓ” – જે લોકો પોતે શું કરે છે તે અને તેવું કરવાનું કારણ જાણતા જ નથી, તેવા લોકો મળી જશે. તેઓને ખરેખર શું કરવું જોઈ એ તે સાંપડ્યું ન હોવાને કારણે શું શોધવું તેની ખબર હોતી નથી, અને માત્ર અભ્યાસ ની અનંત પીંજણ કર્યાં કરે છે, તેવું કરવાથી કશુંક મનોરંજક જરૂર બને પરંતુ જે હેતુસર કરવું જોઈએ તે પ્રાપ્ત ન કરી શકાય.
તર્ક ને છોડી દેવાથી બીજી અધોગતિ એવી બને કે આપણે આપણા જીવન ના અનુભવો ને સાંકળી ને પૂર્ણતા મેળવવા માં મુશ્કેલી પામી એ. આવી તકલીફ થવાનું કારણ એ કે આપણે વિચારશીલ મન ની મહત્તા ને નકારી કાઢી એ છીએ. આપણા બહુ વિકસિત મગજ અને મિશ્રિત મનની શક્તિ ઓ આપણને વિશિષ્ટ પ્રકારે માનવ બનાવે છે. આવા મિશ્રિત વિચારો ની અવેજીમાં આપણે કદાચ આપણી જાતને મહત્વ ના આધ્યાત્મિક પ્રશ્નો પણ ન પૂછી શકીએ. હોમો સેપિયન એ લેટિન શબ્દ “વિચક્ષણ માનવ” અથવા “બુદ્ધિમાન માનવ” માટે વપરાય છે. આમાંથી આપણે વિચક્ષણતા કાઢી નાખી એ તો પ્રગટીકરણ ના વારસા માં મોટી આપદા આવી શકે છે.
પ્રેરણા દાયક બાબત એ બને કે આપણે આ મદદગાર તર્ક ને અભ્યાસ મેં લાવીએ, તેમનો ઉપયોગ માર્ગ શોધવા નો નકશો તરીકે, ત્યારે આપણે પ્રત્યક્ષ અનુભવ ના કામમાં લાગી જઈ શું. આવું કરવાથી આપણે અંતર ના વિજ્ઞાનીઓ બનશુ અને આપણને મળેલા તર્ક ને પુષ્ટિ આપવી, નકારી કાઢવો, કે તેના પર વધુ વિચાર કરવા નું કાર્ય થશે. તર્ક એ જીવંત અને ખુલ્લો બને છે જ્યારે વાજબીપણું માપી શકાય. તર્ક એ પૂર્ણ વિરામ નથી પણ અદભુત સફર ની શરુઆત છે.
મનન ના પ્રશ્નો:
૧. જીવનમાં તર્ક અને અભ્યાસ બંને જરૂરી છે તે વિશે તમારો મત શું છે?
૨. કોઈ એવો પ્રસંગ વર્ણવો જ્યારે તર્ક ની મહત્તા નો ખ્યાલ આવ્યો હોય.
૩. તર્ક ના વાજબીપણા ને માપવા માટે જીવનમાં કઈ બાબત ઉપયોગી છે?
by Vincent Horn, excerpted from this page.
SEED QUESTIONS FOR REFLECTION: How do you relate to the need for both theory and practice in our lives? Can you share a personal story that illustrates the importance of theory? What motivates you to test the validity of theories in your own life?
Add Your Reflection
10 Past Reflections
On Jan 17, 2017 Cynthia wrote :
I had trouble with this passage. After reading it a few times, I realize I must be one of those "dumb meditators." Feeling, observing, and moving through initial shame, I see it as a jumping-off point to learn more. As a result, I find a very helpful article at tricycle.org titled "Are You Practicing Stupid Meditation?" Much to chew on. Thank you.
Post Your Reply
On Jan 17, 2017 Kate Sutherland wrote :
I'm very grateful for this wonderfully articulate statement about the importance of both theory and practice. I have loved the quote from Kurt Lewin: "There is nothing so practical as a good theory." I personally amend this to say, "There is nothing so practical as the interplay of several good theories." We get a more complete picture when the blind spots in one framework are illuminated by the different perspectives of other frameworks. In my work I share the gems from Appreciative Inquiry, Trust Theory, Chaordic Design, Integral Theory, Theory U, Process Oriented Psychology and many others "lenses". The theories help others to see more dimensions and nuances in any given situation, and therefore to navigate better. I also think exposure to these theories is a potent way to grow consciousness: Our perception can shift profoundly and quickly thanks to the pointers that are at the heart of any good theory: As in, "This distinction is important/helpful." "Look here."
... [View Full Comment]
Post Your Reply
On Jan 17, 2017 Kristin Pedemonti wrote :
I love what Jagdish P Dave said, 'theory and practice are two wings of the bird of living." I agree we need both and that one is thought and one is action; we need them to move forward in understanding. However I would also point out there is a potential pitfall for many to become so attached to theory the action never comes or an action comes but without truly understanding human impact. I have witnessed this is my work at the World Bank where economists become so enraptured with their data and what they think the theory is that they do not always listen to the humans their work impacts to understand in *practice* what the outcome may be of their *theory* on paper. I hope this makes sense. In my own volunteer work in Belize, I leaped in without having all the theory behind what I was doing in training teachers to use their own cultural legends in their classrooms, this not knowing all the theory was a blessing in disguise as I was unaware that in theory it should not have... [View Full Comment]
Post Your Reply
On Jan 14, 2017 Jagdish P Dave wrote :
According to my understanding theory and practice are two wings of the bird of living. Our thinking mind asks questions about what and why.Such explorations provide a theoretical foundations for application, action and practice. Without practice and experience, only theoretical knowledge or information does not have the taste of life.
I am very particular and careful about what I am putting into my mouth. I know food is medicine. I need to know and want to know what is good, nutritional and wholesome food. And I want to know the benefits of such food. But unless I put such information in practice, what good does it do? My grandson and I took an online course on Plant-based nutritional whole food course. The course offered very valuable scientific information. We were convinced and made a few changes in our diet.The action has sharpened our appetite to know more about diet and nutrition.
I am taking another online course on Science of Happiness. What is... [View Full Comment]
Post Your Reply
On Jan 14, 2017 david doane wrote :
A theory is an idea, a possibility, a speculation. Practice is action. Theory encourages action to try out or test the theory, and practice provides action to support or dispute the theory. They work together well. My theory was that I could play basketball adequately well at 70 -- not as well as at 30, but still well. Long story short, I got into a basketball game with some guys in their 20s. After clumsily moving around on the court, missing passes and shots, falling over myself and injuring and probably breaking my big toe which still isn't completely healed after 6 months, data indicated clearly that my theory was inaccurate. Theory got me out on the court and got me playing. Practice put the theory to the test and woke me up to the reality that I'm not 30. I don't know whether my theories are true or false until I take action to test them. I can hear what others believe or learned, but I don't know for myself until I tes... [View Full Comment]
Post Your Reply
On Jan 12, 2017 Rajesh wrote :
This passage feels so relevant. As someone who has read a lot of J.Krishnamurti, whose work is considered abstract by many, I know that its easy to go off into abstraction, without the slightest idea of what a particular concept might mean in practice in one's own daily life. In this context, direct experience of what is being communicated is key to learning. Without it, all the theory is just that.
I think a robust theoretical framework is very useful in spiritual endeavors. Given that there are so many teachers and practices out there, without a good understanding of the overall scheme of things, we are either likely to hang on to one practice or view and potentially become pedantic about it. With a robust framework that is malleable, flexible and open, one is free to examine new ideas, teachers and practices that one might come across. In fact, in my experience, the beauty of it is that you being to see the common foundation and threads across a spectrum of teachings.